Çorum Valiliği İl Kütür ve Turizm Müdürlüğü tarafından hazırlanan teknik destek programı kapsamında desteklenen “Çorum’da Kentsel ve Kültürel Bellek Hazinesi Olan El İşlemelerinin Tespiti ve Kataloglaması” Projesinin uygulaması için yapılan saha çalışmaları tamamlandı.
Alaca ilçesine bağlı olan Sarısüleyman köyünde şimdiki gelinlik yerine sayanın üzerine kırmızı bir yazma başından aşağıya yüzü görünmeyecek şekilde örtülür ve üzerine tozaktan yapılmış gelin başlığı giydirilirdi. Bu geleneğin son örneği Sarısüleyman köyünden Satı Tüfekçin evinde bulunan “tozak” ile devam ettiriliyor.
Alaca Halk Eğitim Müdürlüğü ise dünya genelinde birçok hayat standardını olumsuz etkileyen Covid-19 pandemisine rağmen açtığı sergiyle göz doldurdu.
Çorum Valiliği İl Kütür ve Turizm Müdürlüğü'nce hazırlanan ve Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) tarafından teknik destek programı kapsamında desteklenen “Çorum’da Kentsel ve Kültürel Bellek Hazinesi Olan El İşlemelerinin Tespiti ve Kataloglanması” Projesinin uygulaması için yapılan saha çalışmaları tamamlandı.
Çorum'da, el sanatları kapsamında kültürel belleğin diğer bir ifadeyle somut olmayan kültürel mirasın bir parçası olan el işlemelerinin alanda yapılacak saha derlemeleriyle tespiti ve araştırması ile kataloglaması yönünde çalışmalar ve ziyaretler yapıldı.
Hayatın her alanında yüzyıllar süren birikim ve gelenek görenek ile oluşarak kuşaktan kuşağa aktarılan el işlemelerinin kayıt altına alınması ile kültürel mirasın öğesi bu unsurların gelecek kuşaklara aktarılması amaçlandı. Kimlik ve aidiyet duygularının gelişmesinde önemli pay sahibi olan kültürel mirasın bir bölümünü oluşturan el işlemelerinin Çorum özelinde tespit edilerek, derlenmesi, belgelenmesi ve bu konuda video, fotoğraf ile kayıt altına alınması sağlandı.
Bu proje dâhilinde doğum, düğün, bayram vb. hayatın geçiş dönemleri olarak adlandırılan dönemlerde karşımıza farklı bir formatta çıkan el sanatları geleneğinin bir parçası olan el işlemeleri kirman, tarak, şiş, iğ, tığ gibi basit araçlar kullanılarak iğne oyası, tığ oyaları, mekik oyaları, maşa oyaları, çorap, eldiven, kazak, içlik gibi eşyalar ve beyaz, krem veya renkli ip kullanılarak örülen dantellerdir. Motifler halinde tek tek örülüp birleştirilen veya bir bütün olarak örülen danteller, baş örtüsü yazma, çarşaf, yastık, sandık örtüsü gibi eşyaların kenarlarına geçirildiği gibi su takımı, oda takımı, sehpa örtüsü, karyola takımı, masa örtüsü vb. eşyalar yani etnografik ve folklorik malzemenin Çorum yöresinde köy, kasaba, kent merkezinde tespit edilerek, derleme ve elde edilen malzeme ile bu konuda bir envanter oluşturulmuştur.
Yapılan saha çalışmalarında OKA’nın kültürel mirasın yaşatılabilmesi adına destek verdiği projemiz ile Çorum adına birçok kazanım sağlanmıştır. Ağırlıklı olarak Halk Eğitim Merkezleri ve kadın kültür merkezi kursiyer ve usta öğreticilerinin desteği ile oluşturulan kataloglama çalışması İl Müdürlüğümüzce kitap haline dönüştürülerek, unutulmaya yüz tutmuş el sanatları geleneğinin kayıt altına alınması sağlanacaktır.
Proje kapsamında yapılan çalışmalarda elde edilen bilgilerden bazıları görselleri ile sunuldu.
Şükrü Demiray