Hititlerin binlerce yıllık tarihi dünyaya açılacak

Dünyada bir ilk olarak hayata geçirilen proje ile bin 954 Hitit tabletleri yapay zeka yöntemiyle okunmaya devam ediyor. Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri ve Çorum Müzesi envanterinde bulunan Hitit çivi yazılı tabletlerin yapay zeka kullanılarak okunması, taranması ve dijital ortama aktarılması amacıyla başlatılan “Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ndeki Çivi Yazılı Tabletlerin 3 Boyutlu Olarak Taranması ve Boğazköy Tabletlerinin Yapay Zeka Tarafından Okunması” projesinin ilk etabı tamamlanırken sonuç bildirgesi ve Hitit Dijital Kütüphane adı verilen projenin tanıtım toplantısı gerçekleştirildi.

Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri ve Çorum Müzesi envanterinde bulunan tabletler yapay zeka yöntemiyle okunduktan sonra tabletlerden elde edilen veriler bir sözlükte toplanacak.

Sözlük çalışmalarının tamamlanmasının ardından oluşturulacak Hitit Dijital Kütüphane içerisine yapay zekanın sonuçları ile çalışacak bir modül eklenecek. Hititçe ve Hititçe’nin karşılığı olan transliterasyonunun bulunacağı modülde tabletlerden edinilen bilgiler Hititolog ve tarih meraklısı herkesin hizmetine sunulacak.

Çorum Müzesi’nde düzenlenen toplantıda konuşan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alpaslan, projeyle birlikte Teknoloji ile arkeolojiyi ve tarihi birleştirdiklerini söyledi.

Anadolu topraklarının insanlık tarihinin yazıldığı, ortaya koyduğu medeniyetler uygarlıklar açısından yer yüzünün en önemli toprak parçalarından birisi olduğunu vurgulayan Bakan Yardımcısı Nadir Alpaslan, “Bu topraklar dünyanın en büyük imparatorluklarını, en büyük uygarlıklarını ortaya koymuş en büyük hazinelerden bir tanesi. Bu açıdan baktığımızda Türkiye dünyadaki en kritik, en stratejik, en avantajlı, en şanslı ülkelerden birisi. Bu kutsal bildiğimiz vatan barındırdığı kıymet açısından dünyanın en önemli ülkelerinden bir tanesi. Bunun kıymetini bilmemiz lazım. Tarihi, coğrafi konumu, strateji ve doğal güzellikler açısından paha biçilmez bir ülkemiz var. Turizmde dünyanın en önemli ülkelerinden bir tanesi. Pandemiden sonra bunun sonuçlarını ülkemiz ve insanların refahı açısından almaya başladık. Tarih ve arkeoloji açısından da dünyanın en önemli bölgelerinden birisi burası. Dünyanın en büyük imparatorluklarını, en büyük uygarlıklarından birisi de atalarımızın, ecdadımızın kurduğu Osmanlı İmpatorluğu. Dünyada yaptığı uygulamalarla örneklik teşkil eden bir ülke” dedi.

Dünyanın önemli medeniyetlerine ev sahipliği yapan bu topraklarda geçmiş uygarlıkları araştırmanın ve onlar hakkında bilgi edinmenin önemine dikkat çeken Alpaslan, “Bunun için bakanlık olarak arkeolojik kazılıra, tarihin bilinmesine, detayların gelecek nesillere miras bırakılmasını önemsediğimiz için Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy göreve geldiği günden beri arkeolojik kazılara ayrı bir önem verdik. Bu alanda çalışmalarımızı büyük bir yoğunluk büyük bir hassasiyet ve titizlikle yürütüyoruz” diye konuştu.

Ankara Üniversitesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün iş birliğinde yürütülen çivi yazılı tabletlerin yapay zeka ile okunmasına yönelik proje hakkında da açıklamalarda bulunan Alpaslan, “Dünyada teknoloji baş döndürücü bir hızla gelişmekte. Tarihle teknolojiyi buluşturarak arkeolojik kazılarda elde ettiğimiz bilgileri teknolojiyle bütünleştirerek bilgiye daha hızlı ulaşmak adına Ankara Üniversitesi ve Bilimi Destekleme ve Geliştirme Derneği ile beraber bu çalışmayı geçen yıl başlattık. Önemli noktalara geldik. Dünyada ve arkeoloji tarihinde çok önemli bir şekilde imza atmış olacağız. Teknoloji ile arkeolojiyi, teknoloji ile tarihi birleştirerek daha hızlı sonuçlara ulaşacağız. İnsanlık tarihi açısından en önemli dönemeçlerden birisi yazı. İnsanlık yazıyla beraber uygarlıkları oluşturmaya başladı. Yazıyla beraber bilimi tekniği geliştirmeye başladı. Bu çerçevede de Çorum’da bu topraklarda Hititlerin kurmuş olduğu bu medeniyet ve kullandıkları çivi yazısıyla tarihte önemli bölümü oluşturuyor. Dünyada yarım milyona yakın miras olarak tablet var. Bunların çözümlenmesi, okunması ve Hititlerin bilinmesi açısından tabletleri çözümlenerek bilime kazandırılması son derece önemliydi. Tabletlerin tamamı analize tabi tutulacak” şeklinde konuştu.

Bakan Yardımcısı Alpaslan’ın ardından proje yürütücüsü Dr. Zeynel Karacagil ve projenin bilimsel danışmanı Doç. Dr. Özlem Sir Gavaz projenin ilk etap sonuçları hakkında bilgi verdi.

Toplantıya Belediye Başkanı Dr. Halil İbrahim Aşgın, Vali Yardımcısı Hakan Kubalı, Hitit Üniversitesi Rektörü Prof. Dr Ali Osman Öztürk, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı, İl Kültür ve Turizm Müdürü Sümeyra Bektaş katıldı.